Propozycja dłuższego wyjazdu:
Przystanki: Greifswald – Stralsund – Sellin – Wismar – Lubeka – Kilonia – Husum – Hamburg – Brema – Hanower – Goslar
Długość trasy: 993 km (długość między przystankami: 36 km – 48 km – 202 km – 65km – 87 km – 84 km – 144 km – 126 km – 116 km – 85 km)

Meklemburgia-Pomorze Przednie, jeden z krajów związkowych północnych Niemiec, rozciąga się tuż za naszą zachodnią granicą. Startując w Świnoujściu i jadąc ścieżką rowerową wzdłuż wybrzeża Bałtyku już po kilku kilometrach dojeżdżamy do Ahlbeck, pierwszego kurortu po stronie niemieckiej. Jadąc dalej na zachód (można samochodem, jeśli chcemy dokładnie poznać tę część Niemiec) docieramy do Lubeki, a następnie do Szlezwiku-Holsztyna, Hamburga, Bremy i Dolnej Saksonii. Północne Niemcy to raj dla miłośników aktywnego wypoczynku, historii i smacznej kuchni.

Zaczynając podróż w Meklemburgii-Pomorza Przedniego na naszej liście "must see" powinien się znaleźć zamek w Schwerinie - neorenesansowa rezydencja nad jeziorem Schwerin, a także historyczne centra Wismaru i Stralsundu, oba wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stralsund nazywany jest "bramą do Rugii". Wybierając się na wyspę zabierzcie wygodne buty lub rower. Wybrzeże ma aż 574 kilometry, a ścieżka spacerowa wiedzie m.in. przez Park Narodowy Jasmund z wyjątkowymi formacjami skał kredowych.

Miłośnicy dwóch kółek koniecznie powinny ruszyć Szlakiem Rowerowym Morza Bałtyckiego, którego trasa wiedzie wzdłuż wybrzeża (ze względu na wiatr łatwiej jedzie się z zachodu na wschód). Warto też wybrać się na spacer wśród wiekowych dębów w Ivenack lub buków w parkach narodowych Jasmund, spłynąć rzeką Peene lub pożeglować po jednym z ponad 2000 jezior, a na koniec odpocząć w koszu plażowym na plaży, np. na wyspie Uznam.

Głodni? W menu tutejszych restauracji królują ryby i świeże owoce morza, a także piwa z lokalnych browarów, np. w Dargunie czy Stralsundzie. Tutejszym specjałem są śledzie Bismarcka.

Ruszając na zachód docieramy do Lubeki, "królowej Hanzy", potężnej organizacji handlowej skupiającej w średniowieczu miasta północnej Europy. Jej symbolem jest Brama Holsztyńska, panorama miasta z 7 iglicami pięciu gotyckich kościołów (chroniona przez UNESCO), a także marcepan.

Podążając za aromatem prażonych migdałów dotrzemy do Café Niederegger, gdzie serwuje się m.in. marcepanowe cappuccino. Z marcepanu powstaje też gin (KöniGIN) i likier (Hans). A do marcepanu świetnie pasuje Rotspon, czerwone wino z Lubeki.

Najedzeni? Ruszamy dalej przez labirynt historycznych alejek i pełnych zieleni dziedzińców, "na zapleczu" Starego Miasta, mijamy Szpital św. Ducha, by na koniec odpocząć w Zakątku Malarzy (Malerwinkel), spokojnej enklawie nad rzeką. Gdybyście chcieli złapać jeszcze więcej oddechu, wybierzcie się do Travemünde, nadmorskiej dzielnicy Lubeki i na położony tuż obok półwysep Priwall, a także na spacer stromym brzegiem Brodten.

Na północ od Lubeki rozciąga się Szlezwik-Holsztyn, a jego stolicą jest Kilonia, skąd w najróżniejszych kierunkach wypływają wielkie statki wycieczkowe. Warto też odwiedzić Husum i poobserwować Morze Wattowe, wielkie równiny morskie odsłaniające się podczas odpływu.

To miejsce słynie z piw o ziołowym smaku, a także z rumu. Flensburg jest nawet nazywany stolicą tego trunku. Skoro już jesteśmy przy spożywaniu, to w tutejszym menu zdecydowanie królują ryby pod wszelką postacią: wędzone, smażone, grillowane i gotowane na parze. A z mięs koniecznie trzeba spróbować "Holsteiner Katenschinken" - szynki wieprzowej, którą wędzi się przez około osiem tygodni w dymie bukowym, a następnie przez kilka miesięcy pozostawia do wyschnięcia. Niepowtarzalny smak nadaje szynce nie tylko sposób przygotowania, ale też znikome użycie soli.

Pożywieni? Zatem możemy wsiąść na rower i ruszyć trasą wzdłuż wybrzeża Morza Północnego lub skorzystać z kajaka i przemierzyć kolejne jeziora Szwajcarii Holsztyńskiej. Do dyspozycji są też łódki – żeglarze chwalą sobie spokojne wody Zatoki Kilońskiej. A, gdy się już porządnie zmęczymy możemy zażyć kąpieli termalnych w jednym z licznych ośrodków zdrowia i odnowy biologicznej.

Pamiętajcie, będąc w Szlezwiku-Holsztynie róbcie zakupy w małych sklepikach rolniczych i lokalnych manufakturach, gdzie znajdziecie regionalne i ekologiczne produkty. Z kolei szukając noclegu dajcie się porwać wyobraźni – możecie przenocować w koszu plażowym lub… w beczce po rumie.

Jadąc wzdłuż wybrzeża Morza Północnego, i kierując się na południe, docieramy do Hamburga, oazy zieleni, miasta mostów i kanałów. W samym jego sercu znajdują się dwa jeziora: Binnenalster i Aussenalster, gdzie miłośnicy sportów wodnych mogą spędzać całe dnie.

Spacerując po Hamburgu warto odwiedzić Dzielnicę Spichlerzy, największy na świecie kompleks magazynów z czerwonej cegły; Elbphilharmonie, otoczoną z trzech stron wodami Łaby i platformą widokową na 37. piętrze, a także targi żywności, w tym słynny niedzielny targ rybny w Altonie. Tu spróbujemy słynnej Fischbrötchen, bułki ze świeżo złowioną rybą.

Pozostając przy jedzeniu czy raczej piciu, spróbujcie koniecznie wyrobów miejscowych piwowarów, którzy wskrzeszają dziś najlepsze średniowieczne tradycje. A jeśli wolicie mocniejsze trunki sięgnijcie po Gin Sul, whisky Laphroaig czy rum Alhoi.

Spokojnie, nadmiar kalorii spalicie podczas wspinaczki na wzgórza, na spacerze po Planten un Blomen, jednym z najpiękniejszych parków z największym ogrodem japońskim w Europie lub w czasie jazdy rowerem. Warto też wybrać się na spacer po dzielnicach Schanzenviertel, Altona, Ottensen czy urokliwym Blankenese.

Z Hamburga, śladem słynnych muzykantów z baśni braci Grimm, ruszamy do Bremy, gdzie zwiedzanie możemy zacząć właśnie od poświęconego im pomnika. Nieopodal znajduje się także średniowieczny ratusz i kamienna postać Rolanda – oba zabytki wpisane są na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W ratuszowych piwnicach mieści się winiarnia Ratskeller, zwana 14. regionem winiarskim Niemiec. Wina serwuje się tu od 1405 roku, a w karcie, która liczy aż 70 stron, znajdziemy 650 ich rodzajów.

Brema to także miasto kawy i piwa. Tu wynaleziono kawę bezkofeinową. W budynkach dawnej fabryki HAG dziś mieści się palarnia doskonale wam znanej kawy Lloyd. Do kawy sięgnijcie po ręcznie robione cukierki z Bonbon Manufaktur. Cukiernia, w której można je kupić, i przy okazji podpatrzyć pracę rzemieślników, znajduje się w Schnoor, najstarszej dzielnicy Bremy.

Na spacer po brukowanych uliczkach Schnoor zarezerwujcie sobie kilka godzin. Zmęczeni? Odpocznijcie w jednym z licznych parków, np. Wallanlagen Park, gdzie znajduje się Mühle am Wall, XIX-wieczny wiatrak typu holenderskiego lub na plaży nad Wezerą (z restauracją Café Sand), na którą dopłyniecie promem.

Warto też wybrać się na wycieczkę rowerową do Blockland, najbardziej zielonej dzielnicy Bremy z tradycyjnymi gospodarstwami, domami z muru pruskiego i licznymi restauracjami serwującymi tradycyjne bremeńskie potrawy.

Ostatni przystanek naszej wyprawy to Dolna Saksonia. Tu znajduje się Pustać Lüneburska, największe w Europie Środkowej wrzosowisko. Nieodłącznym elementem tutejszego krajobrazu są też domy z muru pruskiego. Można je zobaczyć m.in. w Wolfenbüttel. W miasteczku działa jedna z najstarszych bibliotek na świecie, warto też zatrzymać się dłużej przy barokowym pałacu Wolfenbüttel, dawnej rezydencji książęcej.

Dolna Saksonia to kraj szparagów. Białe złoto uprawia się m.in. w rejonie Hanoweru. To także kraina jarmużu, a stolicą "brązowej kapusty" jest Oldenburg. Jarmużowa wycieczka? Dlaczego nie! Cieszą się one dużą popularnością. Pozostając w temacie jedzenia, spróbujcie też koniecznie Zupy Wendland ("weselnej").

Dolna Saksonia to region, w którym można się porządnie zmęczyć. Polecamy dowolny odcinek Drogi św. Jakuba, lub wspinaczkę w górach Harz. Tuż obok znajduje się też 1000-letnie miasto Goslar (starówka i miejscowa kopalnia wpisane są na listę światowego dziedzictwa UNESCO). Po wyczerpującym spacerze można odpocząć nad jeziorem Steinhude. Byle nie za długo, bo czeka nas jeszcze spacer po Linden, niezwykle kolorowej dzielnicy Hanoweru, gdzie niemal każdy budynek pokrywa mural czy graffiti.

Powyższe inspiracje to tylko część pomysłów na to, jak można spędzić urlop w północnych Niemczech. Wierzę, że – przygotowując się do wyprawy – dorzucicie do tej listy drugie tyle.

Fot. główna: TZ Wismar

W Dolnej Saksonii wytyczono aż 13 tys. km tras dla rowerzystów. Biegną przez najbardziej atrakcyjne krajobrazowo tereny, jak brzeg Morza Północnego czy szlaki gór Harz. Wiją się również pomiędzy miastami, miasteczkami i wioskami. Jadąc rowerem, można więc podziwiać zarówno piękne widoki i obcować z naturą, jak i z bliska zobaczyć zabytki. A wszystko to, rozkoszując się wolnością wynikającą z podróżowania we własnym tempie. Co więcej, Dolna Saksonia jest niezwykle zróżnicowana geograficznie, a to sprawia, że jazda na rowerze staje się jeszcze bardziej emocjonująca.

• Długość trasy: ok. 8 km + jazda po miejskim lesie Eilenriede (łącznie 38 km tras)
• Przystanki: Stare Miasto (spacer) – Eilenriede – Ogrody Królewskie

Stolicą kraju związkowego Dolna Saksonia jest Hanower. Na Starym Mieście znajdziecie kamieniczki mieszczańskie, liczne świątynie (w tym imponujący kościół Marktkirche, będący ważnym reprezentantem gotyku ceglanego) czy Stary Ratusz. Symbolem potęgi miasta jest także otwarty w 1913 r. Nowy Ratusz. Budynek ma kopułę o wysokości niemal 100 m, na którą można wjechać… krzywą windą.

O Hanowerze mówi się też jako mieście parków i ogrodów. Nic dziwnego – w końcu tereny zielone zajmują aż 20 procent jego powierzchni. Wystarczy wspomnieć o Ogrodach Królewskich czy rozległym miejskim lesie Eilenriede (największym tego typu w Niemczech!), w którym wytyczono aż 38 km ścieżek rowerowych. Nazywany bywa on wręcz zielonymi płucami miasta, a jego powierzchnia jest dwukrotnie większa niż nowojorskiego Central Parku.

• Długość trasy: ok. 42km
• Przystanki: Buchholz – Wilsede – Totengrund – Wilseder Berg – Schneverdingen

Na rowerze doskonale odkrywa się Pustać Lüneburską, czyli malowniczą krainę łąk, lasów i wrzosowisk, rozciągającą się między Hamburgiem, Bremą i Hanowerem. Przez ten unikalny przyrodniczo teren przebiega 2 tys. km dróg rowerowych. Najpiękniej jest tu na przełomie sierpnia i września, gdy ogromne połacie wrzosowisk pokrywają się różowymi i fioletowymi kwiatami tworzącymi prawdziwe dywany, sięgające daleko poza granice wzroku.

Doskonałym punktem wypadowym dla wycieczki rowerowej przez Pustać Lüneburską jest miasto Buchholz (Nordheide), do którego można dojechać pociągiem z różnych części kraju. Trasa prowadzi następnie przez niewielką miejscowość Wilsede, która na stałe jest zamieszkiwana jedynie przez 40 osób. Znajduje się tu interesujące muzeum na wolnym powietrzu, przedstawiające życie i twórczość okolicznych mieszkańców. To dobry punkt na chwilę odpoczynku przed dalszą jazdą.

Z Wilsede prowadzi droga do Ziemi Umarłych (Totengrund) – najbardziej znanej i najpiękniejszej doliny wrzosowej na Pustaci Lüneburskiej. Posępna nazwa wzięła się prawdopodobnie stąd, że miejscowi chłopi właśnie tędy wozili zmarłych do najbliższego kościoła. Inna teoria głosi, że tutejsza gleba jest tak jałowa, iż nic, poza lichymi trawami i wrzosami, nie chce tu rosnąć. Nie zmienia to faktu, że krajobraz Totengrund zapiera dech w piersiach. Gdy podnoszą się mgły, wrzosowiska zyskują jeszcze bardziej tajemniczy i melancholijny charakter.

Z Ziemi Umarłych warto wspiąć się na Wilseder Berg – najwyższe wzniesienie w Pustaci Lüneburskiej, z którego rozpościera się niezapomniany widok na wrzosowiska. Przy dobrej pogodzie można stąd zobaczyć Hamburg! Pozostaje tylko stać i chłonąć ten jedyny w swoim rodzaju pejzaż.

Stąd już niewiele ponad 11 km dzieli nas od końcowego punktu wyprawy, czyli dworca kolejowego w Schneverdinger. Cała trasa ma ok. 43 km.

• Długość trasy: 14,5 km
• Przystanki: Wolfenbüttel – ZOO BRAUNSCHWEIG "Noah's Ark" – Brunszwik

Dolna Saksonia to również miasta o charakterystycznej zabudowie z murem pruskim. To rodzaj ściany szkieletowej, w której mur z cegły łączy się z elementami drewnianymi. Aż 600 tego rodzaju budynków znajduje się w sielankowym mieście Wolfenbüttel. Domy z muru pruskiego są zlokalizowane przy krętych uliczkach, tworząc niepowtarzalny miejski pejzaż. Co ciekawe, tu też narodził się (i nadal jest produkowany) słynny ziołowy likier – Jägermeister.

Podczas wycieczki po mieście warto odwiedzić też jedną z najstarszych bibliotek na świecie, czyli Herzog August Bibliothek oraz barokowy pałac Welfów, a na koniec przystanąć na chwilę nad kanałem Okry i podziwiać niezwykły krajobraz nazywany przez mieszkańców Małą Wenecją.

Potem można już ruszyć w dalszą drogę – do sąsiedniego, oddalonego o 15 km Brunszwiku, miasta z niezwykle bogatą historią. Liczne zabytki są tu skupione wokół kilku zespołów, m.in. Rynku Starego Miasta oraz Nowego Miasta. Znajdują się wśród nich m.in. sukiennice, ratusz, XII-wieczny kościół św. Marcina oraz charakterystyczna fontanna z figurą św. Marii. Niezwykle cenny jest zespół Placu Zamkowego z zamkiem Dankwarderode (historyczną rezydencją Henryka Lwa), romańską katedrą z XII w. i pomnikiem Lwa Brunszwickiego, będącym wyobrażeniem księcia w postaci ryczącego króla zwierząt.

Fot. główna: Thorsten Brönner

Fot. na infografice: Buchholz (Nordheide), Schneverdinger - fot. Thorsten Brönner / www.thorstenbroenner.de; Dolina wrzosowa - fot. Lüneburger Heide GmbH Marcus Tiemann; (Wilseder Berg) Najwyższe wzniesienie w Pustaci Lüneburskiej, (Wilsede) Niewielka miejscowość z muzeum na świeżym powietrzu - AdobeStock

Droga Rowerowa Wybrzeża Morza Bałtyckiego (Ostseeküsten-Radweg) to jeden z najpopularniejszych szlaków w Niemczech. Ścisła czołówka, przeprowadzanego co roku wśród rowerzystów, badania Niemieckiego Powszechnego Klubu Rowerowego (ADFC). Szlak wiedzie wzdłuż niemieckiej części wybrzeża Morza Bałtyckiego. Od Flensburga przy granicy z Danią do sąsiadującego z Polską Ahlbeck. Łącznie około 700 km asfaltowych lub utwardzonych ścieżek.

Organizując wyprawę, niezależnie od tego, czy myślimy o urlopie czy wypadzie na długi weekend, warto podzielić szlak na odcinki. Każdy będzie równie interesujący pod względem krajoznawczym. Przy planowaniu trzeba jedynie wziąć pod uwagę zachodnie wiatry, które sprawiają, że zdecydowanie łatwej przemierza się szlak ze wschodu na zachód.

Od Wismaru po Stralsund

Znaczna część trasy Ostseeküsten-Radweg wiedzie przez kraj związkowy Meklemburgia-Pomorze Przednie. To teren polodowcowy z mnóstwem lasów. To także obszar dawnej Hanzy, potężnej średniowiecznej organizacji handlowej, zrzeszającej miasta kupieckie północnej Europy. W tutejszych portach handlowano rybami, skórami, tkaninami. To wreszcie doskonale zachowane zabytki Backsteingotik, niemieckiego gotyku ceglanego. W tutejszych portach koniecznie trzeba spróbować lokalnego przysmaku – Fischbrötchen, czyli bułki z rybą.

Przygodę ze szlakiem można rozpocząć w Wismarze, a następnie ruszyć wybrzeżem w stronę Rostocku i Stralsundu. W Stralsundzie szlak odbija na wyspę Rugię, gdzie zatacza pętlę, a następnie wiedzie dalej na wschód, do granicy z Polską.

Wismar i Rostock – pełne średniowiecznych skarbów

Nad zarysem dawnych murów Wismaru góruje potężna wieża. Warto też zagłębić się w uliczki starego miasta, odpocząć na rynku przy XV-wiecznej fontannie w kształcie rotundy, zobaczyć dom na wodzie i spróbować Fischbrötchen w starym porcie.

Kolejny cel to Rostock, potężny ośrodek kupiecki w czasach Hanzy. Tu warto się zatrzymać na dłużej w nadmorskiej dzielnicy Warnemünde. W Rostocku znajduje się także jeden z najstarszych na świecie, wybudowanych w 1419 r., uniwersytetów.

Klify Rugii

Z Rostocku docieramy do Stralsund, spokojnego miasta portowego. Na zwiedzanie rynku z murami miejskimi i wielowiekowymi basztami, gotyckiego ratusza, spichlerzy zbożowych czy bajecznie kolorowego wystroju kościoła św. Mikołaja (Nikolaikirche) trzeba zarezerwować kilka godzin. Warto też odwiedzić największe w Europie Północnej oceanarium.

Stralsund to brama do Rugii, jedyne połączenie z największą niemiecką wyspą. Trasa rowerowa wiedzie wzdłuż wybrzeża. Po drodze mijamy przylądek Arkona, dawny ośrodek kultu Świętowita, klimatyczną wioskę Vitt i Park Narodowy Jasmund, ciągnące się kilometrami wybrzeże z klifami i prastarym lasem bukowym. Najbardziej znane kurorty Rugii to Binz i Sellin z pięknymi willami z przełomu XIX i XX w. z balkonami i werandami o ażurowym wykończeniu w stylu art nouveau.

Ze Stralsundu trasa wiedzie dalej aż do Ahlbecku na wyspie Uznam (przez granicę dojedziecie w 10 minut do polskiego Świnoujścia). O ile jeszcze macie siłę pedałować…

Fot. główna: TMV/Krauss