Przez różowo-fioletowe okulary. Dolna Saksonia z perspektywy siodełka

Dolna Saksonia łączy w sobie przedgórze, morze i krajobraz nizinny. To drugi co do wielkości i najbardziej zróżnicowany niemiecki kraj związkowy. Można tu zobaczyć idylliczne miasteczka pełne domów z muru pruskiego, przepięknie kwitnące wrzosowiska, zabytki techniki czy monumentalne gotyckie budowle. Brzmi jak idealny przepis na wycieczkę, prawda?

W Dolnej Saksonii wytyczono aż 13 tys. km tras dla rowerzystów. Biegną przez najbardziej atrakcyjne krajobrazowo tereny, jak brzeg Morza Północnego czy szlaki gór Harz. Wiją się również pomiędzy miastami, miasteczkami i wioskami. Jadąc rowerem, można więc podziwiać zarówno piękne widoki i obcować z naturą, jak i z bliska zobaczyć zabytki. A wszystko to, rozkoszując się wolnością wynikającą z podróżowania we własnym tempie. Co więcej, Dolna Saksonia jest niezwykle zróżnicowana geograficznie, a to sprawia, że jazda na rowerze staje się jeszcze bardziej emocjonująca.

1. Przez Hanower

• Długość trasy: ok. 8 km + jazda po miejskim lesie Eilenriede (łącznie 38 km tras)
• Przystanki: Stare Miasto (spacer) – Eilenriede – Ogrody Królewskie

Stolicą kraju związkowego Dolna Saksonia jest Hanower. Na Starym Mieście znajdziecie kamieniczki mieszczańskie, liczne świątynie (w tym imponujący kościół Marktkirche, będący ważnym reprezentantem gotyku ceglanego) czy Stary Ratusz. Symbolem potęgi miasta jest także otwarty w 1913 r. Nowy Ratusz. Budynek ma kopułę o wysokości niemal 100 m, na którą można wjechać… krzywą windą.

O Hanowerze mówi się też jako mieście parków i ogrodów. Nic dziwnego – w końcu tereny zielone zajmują aż 20 procent jego powierzchni. Wystarczy wspomnieć o Ogrodach Królewskich czy rozległym miejskim lesie Eilenriede (największym tego typu w Niemczech!), w którym wytyczono aż 38 km ścieżek rowerowych. Nazywany bywa on wręcz zielonymi płucami miasta, a jego powierzchnia jest dwukrotnie większa niż nowojorskiego Central Parku.

2. Park Krajobrazowy Pustać Lüneburska

• Długość trasy: ok. 42km
• Przystanki: Buchholz – Wilsede – Totengrund – Wilseder Berg – Schneverdingen

Na rowerze doskonale odkrywa się Pustać Lüneburską, czyli malowniczą krainę łąk, lasów i wrzosowisk, rozciągającą się między Hamburgiem, Bremą i Hanowerem. Przez ten unikalny przyrodniczo teren przebiega 2 tys. km dróg rowerowych. Najpiękniej jest tu na przełomie sierpnia i września, gdy ogromne połacie wrzosowisk pokrywają się różowymi i fioletowymi kwiatami tworzącymi prawdziwe dywany, sięgające daleko poza granice wzroku.

Doskonałym punktem wypadowym dla wycieczki rowerowej przez Pustać Lüneburską jest miasto Buchholz (Nordheide), do którego można dojechać pociągiem z różnych części kraju. Trasa prowadzi następnie przez niewielką miejscowość Wilsede, która na stałe jest zamieszkiwana jedynie przez 40 osób. Znajduje się tu interesujące muzeum na wolnym powietrzu, przedstawiające życie i twórczość okolicznych mieszkańców. To dobry punkt na chwilę odpoczynku przed dalszą jazdą.

Z Wilsede prowadzi droga do Ziemi Umarłych (Totengrund) – najbardziej znanej i najpiękniejszej doliny wrzosowej na Pustaci Lüneburskiej. Posępna nazwa wzięła się prawdopodobnie stąd, że miejscowi chłopi właśnie tędy wozili zmarłych do najbliższego kościoła. Inna teoria głosi, że tutejsza gleba jest tak jałowa, iż nic, poza lichymi trawami i wrzosami, nie chce tu rosnąć. Nie zmienia to faktu, że krajobraz Totengrund zapiera dech w piersiach. Gdy podnoszą się mgły, wrzosowiska zyskują jeszcze bardziej tajemniczy i melancholijny charakter.

Z Ziemi Umarłych warto wspiąć się na Wilseder Berg – najwyższe wzniesienie w Pustaci Lüneburskiej, z którego rozpościera się niezapomniany widok na wrzosowiska. Przy dobrej pogodzie można stąd zobaczyć Hamburg! Pozostaje tylko stać i chłonąć ten jedyny w swoim rodzaju pejzaż.

Stąd już niewiele ponad 11 km dzieli nas od końcowego punktu wyprawy, czyli dworca kolejowego w Schneverdinger. Cała trasa ma ok. 43 km.

3. Z Wolfenbüttel do Brunszwiku

• Długość trasy: 14,5 km
• Przystanki: Wolfenbüttel – ZOO BRAUNSCHWEIG "Noah's Ark" – Brunszwik

Dolna Saksonia to również miasta o charakterystycznej zabudowie z murem pruskim. To rodzaj ściany szkieletowej, w której mur z cegły łączy się z elementami drewnianymi. Aż 600 tego rodzaju budynków znajduje się w sielankowym mieście Wolfenbüttel. Domy z muru pruskiego są zlokalizowane przy krętych uliczkach, tworząc niepowtarzalny miejski pejzaż. Co ciekawe, tu też narodził się (i nadal jest produkowany) słynny ziołowy likier – Jägermeister.

Podczas wycieczki po mieście warto odwiedzić też jedną z najstarszych bibliotek na świecie, czyli Herzog August Bibliothek oraz barokowy pałac Welfów, a na koniec przystanąć na chwilę nad kanałem Okry i podziwiać niezwykły krajobraz nazywany przez mieszkańców Małą Wenecją.

Potem można już ruszyć w dalszą drogę – do sąsiedniego, oddalonego o 15 km Brunszwiku, miasta z niezwykle bogatą historią. Liczne zabytki są tu skupione wokół kilku zespołów, m.in. Rynku Starego Miasta oraz Nowego Miasta. Znajdują się wśród nich m.in. sukiennice, ratusz, XII-wieczny kościół św. Marcina oraz charakterystyczna fontanna z figurą św. Marii. Niezwykle cenny jest zespół Placu Zamkowego z zamkiem Dankwarderode (historyczną rezydencją Henryka Lwa), romańską katedrą z XII w. i pomnikiem Lwa Brunszwickiego, będącym wyobrażeniem księcia w postaci ryczącego króla zwierząt.

Fot. na infografice: Buchholz (Nordheide), Schneverdinger - fot. Thorsten Brönner / www.thorstenbroenner.de; Dolina wrzosowa - fot. Lüneburger Heide GmbH Marcus Tiemann; (Wilseder Berg) Najwyższe wzniesienie w Pustaci Lüneburskiej, (Wilsede) Niewielka miejscowość z muzeum na świeżym powietrzu - AdobeStock

Fot. główna: Thorsten Brönner

Odkryj zielony puls miasta. Czas na rowerowy Hamburg

Drugie co do wielkości miasto w Niemczech, Hamburg, jest nie tylko pełne nowoczesnych atrakcji, ale także zabytków świadczących o jego wielowiekowej historii. Choć wielu osobom kojarzy się przede wszystkim z ogromnym portem, to nie brakuje tu również muzeów oraz zielonych terenów rekreacyjnych. Sprawia to, że Hamburg jest atrakcyjnym celem wycieczek, zarówno weekendowych city breaków, jak i dłuższych pobytów w rytmie slow.

Piaszczyste plaże nad Łabą, tereny piknikowe nad wodą i zielone lasy rozsiane po całym Hamburgu sprzyjają niespiesznemu zwiedzaniu miasta. Niezależnie od tego, czy jest to romantyczna wycieczka we dwoje, dłuższa wyprawa z rodziną czy krótki city break z przyjaciółmi – Hamburg dostarczy wielu zachwytów. Coś dla siebie znajdą tu zarówno miłośnicy typowo miejskiego życia, jak i entuzjaści podróżowania blisko natury.

• Długość trasy: ok. 10 km
• Przystanki: Ratusz – Kennedybrüke – Hotel Atlantic – Park Alsterwiese Schwanenwik – Kawiarnia Alsterperle – Alsterpark z przeprawą promową – Punkt widokowy Alsterufer – Ratusz

Hamburg to jedno z najbardziej zielonych miast na świecie, a w jego sercu położone są dwa sztuczne jeziora, utworzone na rzece Alster. Jedno z nich to Aussenalster – ma 164 ha powierzchni i średnio 2,5 m głębokości, a wokół jego brzegów tętni życie towarzyskie Hamburga. To właśnie tu działają najdroższe hotele (w tym pięciogwiazdkowy hotel Atlantic), konsulaty, banki, butiki i restauracje. Okolica spodoba się zarówno rowerzystom, jak i miłośnikom długich spacerów. To jednocześnie idealne miejsce na romantyczną randkę lub relaksujący piknik.

Jezioro oraz przylegający do niego teren to też raj dla miłośników sportów. Tłumnie przybywają tu kajakarze i żeglarze. Można tu też popływać na rowerze wodnym.

2. Wzdłuż Łaby do Altony

• Długość trasy: ok. 13 km
• Przystanki: Ratusz – Altonaer Balkon – Övelgönne – Strandperle – Ratusz

Tym razem wyruszamy rowerem w stronę tętniących życiem dzielnic Altona i Ottensen. To świetna okazja, by poznać różne oblicza miasta – zarówno te bliskie naturze, jak i bardziej ruchliwe i zurbanizowane.

Wielką atrakcją dzielnicy Altona jest park Altonaer Balkon nad rzeką Łabą. Jest położony na wysokości ok. 27 m, nic więc dziwnego, że to właśnie stąd rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na most Köhlbrand oraz port i przybijające do niego statki. W pobliżu punktu widokowego znajdują się liczne okazałe dwory i wille, które obecnie są głównie siedzibami firm, urzędów, konsulatów i restauracji. Plaża miejska zaczyna się przy terminalu promowym Övelgönne. To właśnie tu czas spędza wielu mieszkańców Hamburga i turystów odwiedzających to hanzeatyckie miasto – spacerując lub opalając się. Koniecznie trzeba zaplanować przystanek w lokalu "Strandperle" – to najmodniejsze miejsce nad Łabą! Ze stopami zanurzonymi w piasku można tu rozkoszować się dobrym jedzeniem i niepowtarzalnymi widokami.

Częścią Altony jest także eleganckie i urokliwe Blankenese, dawna wioska rybacka, położona nad Łabą. Warto tu zajrzeć, by zobaczyć przedwojenne wille z muru pruskiego. Wiele z nich sąsiaduje ze schodami prowadzącymi na szczyt wzgórza Süllberg, na którym znajdują się restauracje z pięknym widokiem na Łabę.

3. Rowerem po porcie w Hamburgu

• Długość trasy: ok. 9 km
• Przystanki: Ratusz – Kościół św. Michała – Speicherstadt – Miniatur Wunderland – Elbphilharmonie – HafenCity Aussichtspunkt – Międzynarodowe Muzeum Morskie – Ratusz

Najważniejszym miejscem w Hamburgu jest bez wątpienia port, jeden z największych na świecie. Jego wyjątkowość tkwi jednak nie tylko w rozmiarze i przepustowości, lecz także w tym, że leży nie na wybrzeżu, a u ujścia rzeki Łaby. Do morskiego brzegu jest stąd ponad 120 km, ale dopływają tu nawet największe kontenerowce. Co roku przypływa tu ponad 13 tys. statków. Port bywa wręcz niekiedy nazywany bramą do świata.

Port, biegnąca przy nim promenada i cumujące statki, zarówno te współczesne, jak i historyczne, to atrakcja sama w sobie. Na tym jednak nie koniec. Warto również zwiedzić okolice portu. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się Miasto Spichlerzy (Speicherstadt), czyli największy na świecie kompleks magazynów z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Budynki te liczą ponad 100 lat, a ich wyjątkowość sprawiła, że cały teren został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dawniej służyły do przechowywania zboża, przypraw, kawy i herbaty oraz tytoniu, dziś mieszczą się tu muzea, galerie i biura. W jednym ze spichlerzy znajduje się Miniatur Wunderland, czyli największa na świecie makieta kolejowa i architektoniczna. Tuż obok mieści się również Hamburg Dungeon, w którym można lepiej poznać mroczną stronę historii miasta – z uwzględnieniem wielkiego pożaru, przesłuchania inkwizycji czy epidemii cholery. Interesującym miejscem jest także Automuseum Prototyp – obowiązkowy punkt dla fanów motoryzacji!

Ze Speicherstadt sąsiaduje nowoczesna dzielnica HafenCity. Na terenach poprzemysłowych powstał imponujący projekt urbanistyczny, podzielony na kwartały o określonych funkcjach. Znakiem rozpoznawczym Hamburga jest Elbphilharmonie (filharmonia) z imponującą fasadą i nowoczesną akustyką. Na szczycie dawnego magazynu umiejscowiono połyskującą konstrukcję, która może budzić skojarzenia z morską falą lub podniesionym żaglem. Warto zajrzeć też do Międzynarodowego Muzeum Morskiego (ekspozycja obejmuje 3000 lat historii żeglugi na świecie).

Niedaleko portu znajduje się kościół św. Michała. Dzięki swojej 132-metrowej wieży świątynia góruje nad innymi zabudowaniami i jest widoczna z daleka. Dawniej wieża ta stanowiła ważny punkt orientacyjny dla żeglarzy, dziś znajduje się tu platforma widokowa. Kościół słynie z największego zegara wieżowego w Niemczech i jednych z największych organów w kraju.

Fot. główna: Sascha B.Hamburg.marketing.de

Fot. na infografice: AdobeStock

Na plażę z marcepanowym cappuccino. Lubeka dla rowerzystów

Kilka wieków temu była wolnym miastem z prawem do bicia własnej monety i stała na czele potężnej Hanzy, dziś to idealne miejsce na weekend w duchu slow travel. Urodził się tu Tomasz Mann, a wiele malowniczych uliczek uwiecznił na kartach powieści "Buddenbrookowie. Dzieje upadku rodziny". Lubeka to miasto o niezwykłej energii i zachwycającej architekturze. Kusi niespiesznym tempem życia, bliskością morza i… smakiem marcepanu.

Będąc w Lubece, naprawdę warto spróbować marcepanowego cappuccino, zagubić się w malowniczych zaułkach i uroczych podwórkach Starego Miasta oraz odpocząć chwilę na plaży. Nigdzie nie trzeba się spieszyć – w końcu grzechem byłoby nie poświęcić chwili, by nacieszyć oczy panoramą starówki, w której dominuje siedem strzelistych wież. Lubeka to też miasto, które wprost idealnie nadaje się do zwiedzania na rowerze – wciąż niespiesznie, a jednak z możliwością sprawnego przemieszczania się pomiędzy najbardziej atrakcyjnymi punktami.

1. Z centrum Lubeki do kurortu Travemünde

• Długość trasy: ok. 32 km
• Przystanki: Ratusz w Lubece – Brama Zamkowa – Schellbruch – Gothmunder Weg – Herrentunnel Lübeck - Dummersdorfer Ufer – Travemünde

Punkt wypadowy to obfitująca w architektoniczne perełki starówka. To tu znajdują się imponujące spichlerze solne, XIV-wieczny ratusz, słynna ceglana Brama Holsztyńska, będąca częścią średniowiecznych fortyfikacji miasta czy kościół Mariacki, który jest trzecim pod względem wielkości budynkiem sakralnym w Niemczech (jego budowa trwała aż 100 lat). Po Starym Mieście rozsiane są renesansowe i gotyckie budowle, rozdzielone urokliwymi, tętniącymi życiem uliczkami. Miłośnicy czerwonej cegły będą zachwyceni.

Czas jednak ruszać dalej. Przez Bramę Zamkową opuszczamy stare miasto i kierujemy się na północ, jadąc wzdłuż rzeki Trave. Trzeba przygotować się na zdecydowaną zmianę krajobrazu. Ta część trasy wiedzie bowiem przez idylliczny rezerwat Schellbruch, obejmujący rozległe trzcinowiska, bagna i łąki, oraz przez malowniczą wioskę rybacką Gothmund z kamiennymi domami krytymi strzechą. Choć miejsce to może przypominać skansen, to wciąż toczy się tu życie podporządkowane rytmowi wyznaczanemu przez wodę. W porcie nadal cumują łodzie rybackie, a część mieszkańców Gothmund trudni się rybołówstwem. Zupełnie jakby czas się tu zatrzymał. Warto chłonąć tę niezwykłą atmosferę i zrobić w wiosce postój na piknik.

Na dalszych etapach trasy czekają bowiem kolejne atrakcje. Chcąc przeprawić się przez rzekę Trave, trzeba skorzystać z Herrentunnel, po którym wahadłowo (między godz. 5 a 21) jeździ autobus, bezpłatnie przewożąc pieszych i rowerzystów między przystankami Herreninsel i Lübeck Siems. Co ważne, na przystankach autobusowych znajdują się podniesione rampy ułatwiające załadunek rowerów. Jadąc dalej dojeżdżamy do przyrodniczego klejnotu – rezerwatu Dummersdorfer Ufer, gdzie rzeka wije się wokół łąk i pagórków, tworząc niezapomniany naturalny pejzaż. Ze stromego brzegu można podziwiać rozlewającą się szeroko Trave, a niekiedy również… pasące się owce.

Kulminacyjnym punktem wyprawy jest Travemünde – dawniej samodzielna osada, obecnie dzielnica Lubeki i popularny nadmorski kurort. Znak rozpoznawczy Travemünde stanowi szeroka, piaszczysta plaża, nie jest to jednak jedyna atrakcja dzielnicy. Punktem obowiązkowym powinien być spacer po liczącej ponad 100 lat nadmorskiej promenadzie i odwiedzenie najstarszej w kraju latarni morskiej. Trzeba też choć rzucić okiem na ogromny, czteromasztowy żaglowiec Passat – to jeden z ostatnich zachowanych transoceanicznych statków napędzanych siłą wiatru, który obecnie pełni funkcję muzeum.

Do centrum Lubeki można wrócić pociągiem.

2. Od Timmendorfer Strand do Travemünde

• Długość trasy: ok. 15 km
• Przystanki: Timmendorf Strand – Niendorf – Brodtener Steilufer – Café Hermannshöhe – Travemünde

To propozycja krótszej, bo liczącej ok. 10 km, trasy, która wiedzie przez trzy piękne miasta oraz malownicze tereny przybrzeżne. Jest niewymagająca, a dostarcza niezapomnianych wrażeń. Docenią ją zwłaszcza miłośnicy dziewiczej natury, pięknych widoków i… smacznej kawy.

Początek trasy wyznaczyliśmy w Timmendorfer Strand – miasteczku, do którego można bez problemu dojechać pociągiem z Lubeki. To kurort uchodzący za wytworny i tętniący życiem przez cały rok. Jest tu wszystko, czego można wymagać od miejscowości turystycznej: szerokie plaże, dobre restauracje czy promenada w centrum miasta.

Sąsiadujące z Timmendorfer Strand miasto Niendorf jest z kolei bardziej kameralne. Znajdują się w nim niewielki port, który jest przystanią dla łodzi i jachtów wycieczkowych, oraz molo wcinające się w Bałtyk na długość 185 m. Wyjątkowość molo jest związana przede wszystkim z jego kształtem, przypominającym… rybę. To doskonałe miejsce na odpoczynek, rozciąga się stąd piękny widok na Zatokę Lubecką. Nie brakuje też wygodnych miejsc do siedzenia.

Nadmorska ścieżka biegnie dalej, prowadząc wzdłuż krawędzi stromych klifów z kamienistymi plażami. Po lewej stronie rozlewają się wody Morza Bałtyckiego, po prawej natomiast widać pola i ciągnące się po horyzont lasy. Wyróżniającym się na trasie punktem jest Brodtener Steilufer, czyli miejsce, w którym brzeg jest naprawdę stromy i ma ok. 20 m wysokości. Można stąd podziwiać połyskujące w słońcu wody Zatoki Lubeckiej oraz statki pływające po Morzu Bałtyckim. Panorama naprawdę zapiera dech w piersiach! Poniżej klifu znajduje się natomiast ścieżka prowadząca bezpośrednio na dziką, kamienistą plażę.

Doskonałym miejscem na krótki przystanek jest też Café Hermannshöhe, czyli znajdujący się na klifie lokal, w którym można skusić się na pokrzepiającą przekąskę lub wypić kawę, rozkoszując się pięknym widokiem. To dobra okazja, by nieco nabrać sił przed wyruszeniem do ostatniego punktu wycieczki, czyli Travemünde.

3. Z Lubeki na Półwysep Priwall

• Długość trasy: ok. 22 km
• Przystanki: Ratusz w Lubece – Półwysep Priwall

Interesującą propozycją rowerowej wycieczki z Lubeki jest też wyprawa na Półwysep Priwall leżący tuż obok Travemünde, u ujścia rzeki Trave. Aby się tam dostać, trzeba przejechać ok. 20 km, co zajmie ponad godzinę, oraz skorzystać z przeprawy promem. Można też zdecydować się na jazdę pociągiem i wysiąść na przystanku Hafenbahnhof (ta opcja również obejmuje przeprawę promem). Nawet wybierając ten rodzaj transportu, warto jednak zabrać ze sobą rower. Wzdłuż wybrzeża prowadzi bowiem trasa rowerowa z licznymi punktami dostępu do plaży.

Półwysep Priwall to niezwykły punkt na mapie Niemiec Północnych. Z jednej strony stanowi mekkę plażowiczów, z drugiej to raj dla miłośników przyrody. Wydaje się, że czas płynie tu wolniej, jakby zachęcał do pełnego skorzystania z uroków miejsca. Często można spotkać się z opiniami, że to właśnie na półwyspie znajdują się najpiękniejsze plaże w okolicach Lubeki (jest nawet plaża nudystów). Wizyta w Priwall na pewno będzie też prawdziwą gratką dla entuzjastów obserwowania ptaków – wiele ich gatunków zamieszkuje okalające plażę wydmy. To też doskonałe miejsce na piknik.

Fot. główna: Olaf Malzahn

Fot. na infografice: Travemünde, Rezerwat Dummersdorfer Ufer, Brama Holsztyńska - fot. Olaf Malzahn; Rezerwat Schellbruch, Wioska rybacka Gothmund z kamiennymi domami krytymi strzechą - AdobeStock