Dolna Saksonia to z pewnością region pełen sprzeczności, jeśli chodzi o krajobraz. Rozciąga się pomiędzy rzekami Ems i Łabą, obejmuje wybrzeże Morza Północnego (ma najdłuższą w całych Niemczech linię brzegową, która jest połączona z siedmioma wschodniofryzyjskimi wyspami) oraz góry Harz. Słynie z miejsc zaliczanych do światowego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO, smacznego jedzenia i wielu atrakcji turystycznych. Krótko mówiąc: każdy znajdzie tu coś dla siebie!

Miejskie perełki
Jeżeli kuszą nas zabytki i życie kulturalne, to w Dolnej Saksonii ich nie brakuje. Odwiedzając np. Getyngę – miasto typowo akademickie – można zwiedzić Stare Miasto otoczone średniowiecznymi wałami obronnymi. A także zobaczyć symbol tego miejsca, słynną secesyjną Gęsiarkę – figurę stojącą przed Starym Ratuszem. Każdy, kto zdobędzie doktorat, musi ją pocałować, więc stała się ona najczęściej całowaną dziewczyną na świecie. Warto wiedzieć, że aż 44 laureatów Nagrody Nobla urodziło się właśnie w Getyndze, studiowało tu, prowadziło badania naukowe albo wykładało na uczelniach.

Obok Getyngi ważniejszymi miastami są np. Brunszwik, Osnabrück, Oldenburgi i oczywiście stolica Dolnej Saksonii – Hanower. Miasto słynie z wielu zabytków architektonicznych, np. Starego Miasta z kamieniczkami oraz gotyckimi kościołami czy Nowego Ratusza – sprawiającego wrażenie starszego, a zbudowano go przecież na początku XX w. Hanower zwany jest miastem ogrodów i targów. Ma dużo terenów zielonych (ok. 20 proc. powierzchni miasta). Rokrocznie przyjeżdżają tu wynalazcy i przedsiębiorcy, którzy prezentują swoje produkty i odkrycia podczas największych w Europie targów przemysłowo-wystawienniczych. Organizowane są tu także dobrze znane na świecie targi technologiczne CEBIT. W Hanowerze wyznaczony jest tzw. czerwony szlak, który dużo ułatwia, jeśli planuje się zwiedzanie miasta bez przewodnika. Takie szlaki znajdują się także w innych miejscach Dolnej Saksonii.

Magia wrzosowisk
Pomiędzy Hanowerem, Bremą i Hamburgiem, a kończąc na wschodniej linii Łaby, znajduje się jedno z najpiękniejszych naturalnych miejsc w Dolnej Saksonii – Pustać Lüneburska. Porośnięta jest łąkami, lasami, połaciami torfowisk, ale największą sławę przynoszą jej wrzosowiska. Krajobraz przecinają liczne rzeki i strumienie, nad których brzegami pełno jest starych młynów. W XIX w. takim wyróżniającym elementem były stada owiec wrzosówek zwanych "żywymi kosiarkami do trawy". Rasę wyparły jednak merynosy, ale wrzosowiska pozostały i zachwycają każdego, kto je zobaczy. Pustać to także siedlisko wielu gatunków ptaków. Rozciąga się tutaj największy na świecie park ornitologiczny – Weltvogelpark Walsrode.

Górskie wędrówki
Góry Harz, wraz z najwyższym szczytem na południu – Brocken (1 142 m n.p.m.) zbudowanym z granitowych skał, to miejsce wymarzone do kolarstwa górskiego oraz sportów zimowych. Jest także doskonałe do wędrówek po leśnym Parku Narodowym Harzu − jednym z największych takich parków w Niemczech. Dzięki przekrojowi pięter wysokościowych można podziwiać lasy bukowe, bory świerkowe i roślinność subalpejską. Park jest domem dzikich zwierząt, takich jak jeleń szlachetny, dzik, sarna i ryś.

Życie w rytmie pływów
Ci, którzy wolą morski klimat, w Dolnej Saksonii również znajdą coś dla siebie. Morze Wattowe w rzeczywistości nie jest morzem, tylko akwenem obejmującym południowo-wschodnią część Morza Północnego, pomiędzy kontynentem a łańcuchem Wysp Fryzyjskich. Ze względu na wyjątkowy ekosystem w 2009 r. Park Narodowy Dolnosaksońskiego Morza Wattowego został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To tu podczas odpływu można spacerować przez równiny pływowe. Archipelag Wysp Fryzyjskich dzieli się na trzy części, w których wschodniofyzyjskie należą właśnie do Dolnej Saksonii. Zamieszkanych wysp jest tylko siedem: Borkum, Juist, Norderney, Baltrum, Langeoog, Spiekeroog, Wangerooge. Niestety silne sztormy, zalania czy wiatr nie ułatwiają mieszkańcom życia, ale piękno wysp oraz akwenu wynagradza im ciężkie warunki. Na wysypy najłatwiej jest się dostać korzystając z promu. Trzeba mieć na uwadze, że jazda samochodem na większości z nich jest niedozwolona.

Dolna Saksonia i jej zróżnicowany krajobraz jest doskonałym miejscem na odwiedziny dla tych, którzy cenią sobie góry, morze czy bardziej miejski charakter wycieczek. Ten drugi co do wielkości (po Bawarii) land niemiecki ma naprawdę wiele ciekawych miejsc do odkrycia!

Piaszczyste plaże nad Łabą, tereny piknikowe nad wodą i zielone lasy rozsiane po całym Hamburgu sprzyjają niespiesznemu zwiedzaniu miasta. Niezależnie od tego, czy jest to romantyczna wycieczka we dwoje, dłuższa wyprawa z rodziną czy krótki city break z przyjaciółmi – Hamburg dostarczy wielu zachwytów. Coś dla siebie znajdą tu zarówno miłośnicy typowo miejskiego życia, jak i entuzjaści podróżowania blisko natury.

• Długość trasy: ok. 11 km
• Przystanki: Ratusz – Kennedybrüke – Hotel Atlantic – Park Alsterwiese Schwanenwik – Kawiarnia Alsterperle – Alsterpark z przeprawą promową – Punkt widokowy Alsterufer – Ratusz

Hamburg to jedno z najbardziej zielonych miast na świecie, a w jego sercu położone są dwa sztuczne jeziora, utworzone na rzece Alster. Jedno z nich to Aussenalster – ma 164 ha powierzchni i średnio 2,5 m głębokości, a wokół jego brzegów tętni życie towarzyskie Hamburga. To właśnie tu działają najdroższe hotele (w tym pięciogwiazdkowy hotel Atlantic), konsulaty, banki, butiki i restauracje. Okolica spodoba się zarówno rowerzystom, jak i miłośnikom długich spacerów. To jednocześnie idealne miejsce na romantyczną randkę lub relaksujący piknik.

Jezioro oraz przylegający do niego teren to też raj dla miłośników sportów. Tłumnie przybywają tu kajakarze i żeglarze. Można tu też popływać na rowerze wodnym.

• Długość trasy: ok. 30 km
• Przystanki: Ratusz – Altonaer Balkon – Övelgönne – Strandperle – Ratusz

Tym razem wyruszamy rowerem w stronę tętniących życiem dzielnic Altona i Ottensen. To świetna okazja, by poznać różne oblicza miasta – zarówno te bliskie naturze, jak i bardziej ruchliwe i zurbanizowane.

Wielką atrakcją dzielnicy Altona jest park Altonaer Balkon nad rzeką Łabą. Jest położony na wysokości ok. 27 m, nic więc dziwnego, że to właśnie stąd rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na most Köhlbrand oraz port i przybijające do niego statki. W pobliżu punktu widokowego znajdują się liczne okazałe dwory i wille, które obecnie są głównie siedzibami firm, urzędów, konsulatów i restauracji. Plaża miejska zaczyna się przy terminalu promowym Övelgönne. To właśnie tu czas spędza wielu mieszkańców Hamburga i turystów odwiedzających to hanzeatyckie miasto – spacerując lub opalając się. Koniecznie trzeba zaplanować przystanek w lokalu „Strandperle” – to najmodniejsze miejsce nad Łabą! Ze stopami zanurzonymi w piasku można tu rozkoszować się dobrym jedzeniem i niepowtarzalnymi widokami.

Częścią Altony jest także eleganckie i urokliwe Blankenese, dawna wioska rybacka, położona nad Łabą. Warto tu zajrzeć, by zobaczyć przedwojenne wille z muru pruskiego. Wiele z nich sąsiaduje ze schodami prowadzącymi na szczyt wzgórza Süllberg, na którym znajdują się restauracje z pięknym widokiem na Łabę.

• Długość trasy: ok. 9 km
• Przystanki: Ratusz – Kościół św. Michała – Speicherstadt – Miniatur Wunderland – Elbphilharmonie – HafenCity Aussichtspunkt – Międzynarodowe Muzeum Morskie – Ratusz

Najważniejszym miejscem w Hamburgu jest bez wątpienia port, jeden z największych na świecie. Jego wyjątkowość tkwi jednak nie tylko w rozmiarze i przepustowości, lecz także w tym, że leży nie na wybrzeżu, a u ujścia rzeki Łaby. Do morskiego brzegu jest stąd ponad 120 km, ale dopływają tu nawet największe kontenerowce. Co roku przypływa tu ponad 13 tys. statków. Port bywa wręcz niekiedy nazywany bramą do świata.

Port, biegnąca przy nim promenada i cumujące statki, zarówno te współczesne, jak i historyczne, to atrakcja sama w sobie. Na tym jednak nie koniec. Warto również zwiedzić okolice portu. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się Miasto Spichlerzy (Speicherstadt), czyli największy na świecie kompleks magazynów z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Budynki te liczą ponad 100 lat, a ich wyjątkowość sprawiła, że cały teren został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dawniej służyły do przechowywania zboża, przypraw, kawy i herbaty oraz tytoniu, dziś mieszczą się tu muzea, galerie i biura. W jednym ze spichlerzy znajduje się Miniatur Wunderland, czyli największa na świecie makieta kolejowa i architektoniczna. Tuż obok mieści się również Hamburg Dungeon, w którym można lepiej poznać mroczną stronę historii miasta – z uwzględnieniem wielkiego pożaru, przesłuchania inkwizycji czy epidemii cholery. Interesującym miejscem jest także Automuseum Prototyp – obowiązkowy punkt dla fanów motoryzacji!

Ze Speicherstadt sąsiaduje nowoczesna dzielnica HafenCity. Na terenach poprzemysłowych powstał imponujący projekt urbanistyczny, podzielony na kwartały o określonych funkcjach. Znakiem rozpoznawczym Hamburga jest Elbphilharmonie (filharmonia) z imponującą fasadą i nowoczesną akustyką. Na szczycie dawnego magazynu umiejscowiono połyskującą konstrukcję, która może budzić skojarzenia z morską falą lub podniesionym żaglem. Warto zajrzeć też do Międzynarodowego Muzeum Morskiego (ekspozycja obejmuje 3000 lat historii żeglugi na świecie).

Niedaleko portu znajduje się kościół św. Michała. Dzięki swojej 132-metrowej wieży świątynia góruje nad innymi zabudowaniami i jest widoczna z daleka. Dawniej wieża ta stanowiła ważny punkt orientacyjny dla żeglarzy, dziś znajduje się tu platforma widokowa. Kościół słynie z największego zegara wieżowego w Niemczech i jednych z największych organów w kraju.

Fot. główna: Sascha B.Hamburg.marketing.de

Fot. na infografice: AdobeStock

Szlezwik-Holsztyn obfituje w zatoki, klify, jeziora polodowcowe i niewielkie wzniesienia. Unikatową cechą landu jest też to, że ma dostęp do dwóch mórz (Bałtyckiego i Północnego), których wybrzeża mają zupełnie inny charakter. Na terenie landu znajdują się liczne rezerwaty i parki narodowe, miasta słyną natomiast z żeglarskiej atmosfery i wspaniałej architektury. Stolicą landu Szlezwik-Holsztyn jest miasto Kilonia – jeden z największych portów na Bałtyku i w Niemczech. Drugi co do wielkości ośrodek to Lubeka z zachwycającą zabytkową starówką, wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Pomiędzy wszystkimi atrakcjami wije się rozbudowana sieć ścieżek rowerowych.

• Długość trasy: 39 km
• Przystanki: Muzeum Podróży Morskich w Husum – Sankt Peter Ording

Husum to kameralne miasteczko leżące na wybrzeżu Morza Północnego. Znajduje się tu niewielki rynek otoczony ładnie odnowionymi domami, kilka wąskich, urokliwych uliczek, port i Muzeum Podróży Morskich. Największą atrakcję miasta stanowi jednak to, że mieści się ono tuż przy Morzu Wattowym, położonym pomiędzy kontynentem a łańcuchem Wysp Fryzyjskich.

Nazwa "morze" może być nieco myląca – tak naprawdę to unikatowy na skalę światową płaski teren wodno-błotny. Nie można tu pływać, prawdziwą atrakcją jest za to brodzenie po morskim dnie, odsłanianym w cyklu przypływów i odpływów. Najlepiej oczywiście podziwiać Morze Wattowe z bliska, boso, koniecznie pilnując godziny przypływu. Błotnisty grunt za chwilę może bowiem znaleźć się pod wodą. Obszar odsłonięty po odpływach ma w niektórych miejscach nawet kilka kilometrów szerokości. Teren ten, dzięki swojej bioróżnorodności, został objęty ochroną i wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Z Husum warto wybrać się rowerem do Sankt Peter Ording. Trasa liczy ok. 40 km, a jej pokonanie zajmuje mniej więcej 2 godz. W tym popularnym nadmorskim kurorcie także można podziwiać niekończące się plaże nad Morzem Wattowym. Miejscowość pełni rolę uzdrowiska – znajdują się tu złoża siarki. Poza plażą w Sankt Peter Ording warto zobaczyć także latarnię morską St. Peter-Böhl oraz wybrać się do Muzeum Bursztynu Morza Północnego.

Jeśli masz nieco więcej czasu, nic nie stoi na przeszkodzie, by kontynuować wycieczkę. Dobrym pomysłem jest przenocowanie w Sankt Peter Ording, a rano wyruszenie rowerami do oddalonego o 35 km Büsum, które wyróżnia się piękną laguną. Nawet podczas brzydkiej pogody można tu pluskać się w wodzie, niedawno otwarto bowiem w Büsum nowoczesny basen ze sztuczną falą i zjeżdżalnią o długości 110 m.

• Długość trasy: 11,7 km
• Przystanki: Kościół św. Mikołaja we Flensburgu – Zamek w Glücksburgu

Wartym odwiedzenia miejscem jest także Flensburg – trzecie co do wielkości miasto w kraju związkowym. Jeszcze nieco ponad 100 lat temu należało do Danii, jednak po 1920 r. na mocy referendum przeprowadzonego wśród mieszkańców stało się częścią Niemiec. Miasto znajduje się nad brzegiem głębokiej bałtyckiej zatoki Flensburger Förde, nic więc dziwnego, że jednym z ulubionych miejsc rekreacyjnych mieszkańców i turystów jest szeroka plaża. We Flensburgu czeka nas jednak o wiele więcej atrakcji.

Jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów w mieście jest kościół św. Mikołaja z 90-metrową gotycką wieżą. Świątynia robi wrażenie z zewnątrz, ale warto zajrzeć także do jej wnętrza, by zobaczyć monumentalne, późnorenesansowe organy będące dziełem wybitnego niderlandzkiego artysty Nicolasa Maassa. Trudno pominąć też Nordertor, czyli XVI-wieczną bramę miejską, która dziś stanowi jeden z symboli miasta (widnieje na większości pocztówek i pamiątkowych magnesach), czy słynny posąg lwa z Idstedt, pierwotnie upamiętniającego wielką bitwę, a obecnie postrzeganego jako symbol przyjaźni niemiecko-duńskiej. We Flensburgu działa ponadto kilka godnych uwagi muzeów: Naturwissenschaftliches Museum (Muzeum Historii Naturalnej), Schifffahrtsmuseum (ekspozycja obejmuje dawne łodzie i ekwipunek marynarzy) czy Braasch Rum Factory Museum (poświęcone produkcji i spożywaniu rumu).

Tylko 10 km od Flensburga znajduje się kolejne warte odwiedzenia miasto – Glücksburg. Prowadząca do niego trasa jest bardzo przyjemna, wiedzie bowiem wzdłuż morskiego brzegu, a miejscami bardzo się do niego zbliża. Po drodze mija się kilka malowniczych jezior.

Glücksburg słynie z górującego nad miastem XVI-wiecznego zamku, który dał nazwę miejscowości. Glücksburg oznacza "szczęśliwy zamek" i pochodzi od motta księcia Jana Młodszego, dla którego została wzniesiona budowla: "Bóg daje szczęście wraz z pokojem". Zamek przez długi czas był siedzibą rodu Szlezwik-Holsztyn-Sonderburg-Glücksburg, obecnie pełni funkcję muzeum.

• Długość trasy: 40 km
• Przystanki: wokół jeziora Großer Plöner See: Plön stacja kolejowa – Bosau Badestelle – Inseln im Großen Plöner See – zamek w Plön – Plön stacja kolejowa

Szlezwik-Holsztyn to raj dla miłośników sportów wodnych. W Szwajcarii Holsztyńskiej i regionie Lauenburg nie brakuje jezior, które można przemierzać kajakiem, na desce surfingowej lub desce SUP. Idealnym punktem wypadowym, zarówno dla osób, które planują oddać się wodnemu szaleństwu, jak i dla tych, które chcą po prostu podziwiać jeziora z roweru – jest miasto Plön.

Miejscowość ta jest dosłownie otoczona przez jeziora, z których największe to Großer Plöner See. Malownicze położenie sprawia, że aż chce się przemierzyć okolicę na rowerze – każde jezioro z osobna. Ukształtowanie terenu pozwala na planowanie wycieczek różnej długości. W przerwie od jazdy i podziwiania krajobrazu można też zajrzeć do położonego na wzgórzu zamku. Obiekt tylko w ograniczonym stopniu jest udostępniony do zwiedzania, ponieważ mieści się w nim centrum szkoleniowe dla optyków.

Fot. główna: sh-tourismus.de MOCANOX

Fot. na infografice: AdobeStock